مشکل شایع پسران نوجوان

 بزرگ شدن سینه ی مردان
 بزرگ شدن سینه در مردان حالتی است که به آن “ژنیکوماستی” Gynecomastiaگفته می‌شود. ضخامت بافت طبیعی سینه در مردان، معمولاً کمتر از 2/5 تا 3 سانتیمتر است، ولی در حالت ژنیکوماستی، بافت غدد سینه بزرگ می شود. بزرگی سینه ممکن است در یک سمت و یا در هر دو طرف ایجاد شود. ممکن است این افزایش اندازه، موجب حساس‌شدن و دردناک شدن بافت سینه شود.

 ژنیکوماستی معمولاً در اثر تغییرات هورمونی، در هنگام بلوغ و یا در طی افزایش سن رخ می‌دهد. هنگامی‌که تعادل بین دو هورمون استروژن (هورمون زنانه) و تستوسترون (هورمون مردانه) به هم بخورد ممکن است سینه‌ها بزرگ شوند. 

در حات طبیعی، هورمون‌های جنس مخالف به مقدار بسیار کم در بدن زنان و مردان ترشح می‌شود. برخی داروهایی که بدون نسخه فروخته و مصرف می‌شوند، داروهای غیر قانونی، برخی داروهایی که برای افزایش حجم عضله و دوپینگ استفاده می‌شوند، برخی تومورها و بیماری‌ها می توانند موجب بزرگی سینه‌ها شوند.
 
این مشکل در چه سنی شایع است؟
 ژنیکوماستی بین پسران نوجوان (13 تا 19 سال) شایع است، طوری که 65 درصد از پسران 14 ساله، ژنیکوماستی دارند.

 بزرگی غدد پستان در پسران نوجوان بسیار رایج است. حدود یک سوم از این پسران در سن بلوغ دچار این وضعیت می شوند، ولی احتمال بروز این عارضه در بزرگسالی کمتر از یک درصد است. بزرگی غدد پستان اغلب خفیف و بدون درد است، اما یک ‌سوم از مردان در مورد حساس شدن آن اعتراض دارند.

 تشخیص مشکل
 معمولا علت بزرگ شدن غدد پستان قابل تشخیص است و در اکثر موارد به دلیل مصرف بعضی داروها و یا بیماری کبدی بروز می‌کند. اگر شما نوجوان هستید، احتمالاً به ‌انجام آزمایش نیازی ندارید و بزرگی سینه، طی دو تا سه سال، خود به خود برطرف خواهد شد، اما پسران بزرگ تر و مردان جوان ممکن است به آزمایش نیاز داشته باشند. در چنین مواردی ممکن است نوعی بیماری، عامل ایجادکننده این مشکل باشد.
 
چه باید کرد؟
 در بسیاری از موارد، درمان خاصی مورد نیاز نیست. پزشک شما ممکن است هر ماه‌ اندازه سینه را پیگیری کند و تحت نظر داشته باشد. در 90 درصد پسران نوجوان، ژنیکوماستی در مدت کمتر از سه سال خود به خود برطرف می‌شود. برخی اوقات با قطع مصرف دارویی که به ژنیکوماستی منجر شده ‌است مانند مواد دوپینگ ، مشکل برطرف می‌شود.

 در موارد نادری، درمان‌های دارویی برای ژنیکوماستی استفاده می‌شوند، مخصوصا اگر درد و حساسیت وجود داشته باشد. درمان دارویی ممکن است بتواند بافت اضافی سینه را برطرف کند. گاهی برای از بین بردن بافت اضافی، جراحی انجام می‌شود.

 اگر علت بزرگ شدن سینه‌ها، بیماری یا تومور باشد، علت اصلی باید درمان شود.

 در اغلب مردان، ژنیکوماستی در هر دو سینه مشاهده می‌شود ولی اگر تنها یکی از سینه‌ها برآمده بود باید جهت معاینه دقیق‌تر به پزشک مراجعه شود.

 افزایش بافت چربی، ژنیکوماستی نیست
 برخی از پسران و مردان، در قفسه‌ سینه ی خود بافت چربی زیادی دارند و ممکن است این بافت چربی طوری به نظر برسد که ‌انگار سینه‌ها بزرگ شده‌اند. به ‌این حالت “ژنیکوماستی کاذب” گفته می‌شود.
 
بعضی از مردان هم تنها به دلیل چاقی، دارای سینه های برآمده هستند، اما در بزرگی سینه به دلیل بزرگ شدن غدد سینه یعنی ژنیکوماستی، چاقی موثر نیست.

 غده دقیقا زیر نوک سینه متمرکز است، ولی چربی در کلیه مناطق سینه پخش می‌شود.
 
داروهایی که باعث ژنیکوماستی می شوند
 بعضی از مهم‌ترین داروهایی که باعث بروز این حالت می‌شوند عبارت‌اند از: دیگوکسین (لانوکسین) برای بیماری قلبی، اسپرونولاکتین (آلداکتون)، سایمتیدین بلوک‌کننده اسید معده، کتوکونازول (نیزورال) برای عفونت قارچی، فیناستراید (پروسکار) و داناستراید (اودارت) برای بزرگی پروستات.

 لازم به ذکر است که داروهای مخدری نظیر آمفتامین، ماری جوانا و هروئین و بیماری کبدی ناشی از افراط در مصرف الکل نیز باعث بزرگ شدن پستان می‌گردند.
 
آیا سینه مردان هم ممکن است سرطانی شود؟
 احتمالاً نه. سرطان پستان در مردان بسیار نادر است. توده‌ای که در اثر سرطان ایجاد شده باشد، معمولاً درست زیر نوک سینه ایجاد نمی‌شود.
 
خصوصیات و ماهیت بافت سرطانی با بافت حاصل از بزرگ شدن سینه در اثر ژنیکوماستی متفاوت است. سرطان پستان ممکن است موجب فرورفتگی پوست یا ایجاد ترشح خونی از سینه شود. پزشک شما می‌تواند نوع توده را تشخیص دهد و بفهمد که توده، سرطانی است یا نه. اگر در مورد توده‌ سینه هر گونه سئوالی داشتید می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید. در موارد مشکوک ممکن است نیاز به‌انجام ماموگرافی و یا نمونه‌برداری باشد. اغلب برآمدگی‌های پستان در مردان، غیر سرطانی است و مربوط به وضعیتی به نام ژنیکوماستی یا همان بزرگی غدد پستان است، اما بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص شود.

 اگرچه سرطان پستان در مردان شایع نیست اما امکان‌پذیر است. در دنیا، حدود 2000 مرد در سال جاری مبتلا به سرطان پستان شناخته شده‌اند.

 سرعت مرگ ناشی از سرطان پستان در مردان بیشتر از زنان است، یعنی حدود 450 مرد در سال به دلیل سرطان پستان فوت می‌کنند و اما بزرگی غدد پستان در مردان چندان خطرناک نیست.
 
دکتر هومن خلیقی